Met het toenemende thuiswerken worden we met zijn allen steeds meer geconfronteerd met een werkplek die net niet helemaal aan de behoefte voldoet. Met name de ergonomische bureaustoel is dan het eerste waar men naar kijkt. En terecht! Dit is in veel opzichten één van de betere investeringen die je kunt doen met betrekking tot je werkplek en je eigen fysieke en mentale gesteldheid. In dit artikel leggen wij uit wanneer een bureaustoel ergonomisch is en hoe je deze het beste kunt gebruiken.
Wat is een ergonomische bureaustoel?
Dit is een vraag die fysiotherapeuten vaak te horen krijgen maar eentje die niet heel eenvoudig te beantwoorden is. Voor RIVO is een ergonomische bureaustoel eentje die de best bewezen praktijken op het gebied van ergonomie ondersteunt en daarnaast veel afstelmogelijkheden heeft. Hier zie je dan ook direct het verschil duidelijk worden met een ‘normale’ bureaustoel, namelijk het verschil in mogelijkheden. De standaard bureaustoel heeft een optie om de zithoogte aan te passen en soms de mogelijkheid om de rugleuning aan te passen zodat je bijna achterover valt. Bij een ergonomische bureaustoel vind je bijv. afstelmogelijkheden in de zitdiepte, rugsteun, armsteun, hoofdsteun en ook de zithoogte en rugleuning. Daarnaast is er door de ARBO dienst een richtlijn vastgelegd om arbotechnisch te definiëren dat een product als “ergonomisch” wordt beschouwd. De richtlijnen die hiervoor worden gehandhaafd zijn de EN-1335 en de NPR1813 (Aanvullende eisen voor de Nederlandse markt). Benieuwd wat deze eisen inhouden? Onder de kop “Wat doet een ergonomische bureaustoel” zal hier dieper op in worden gegaan.
Wat doet een ergonomische bureaustoel?
Volgens de EN1335 en de daar op voor de Nederlandse markt aansluitende NPR1813 richtlijn moet een ergonomische bureaustoel aan een aantal punten voldoen om als ergonomisch beschouwd te mogen worden. Op deze manier kan worden gewaarborgd dat een stoel op de juiste manier is af te stellen om ergonomisch tot de perfecte positie te komen. Een ergonomische bureaustoel moet minimaal aan de volgende eisen voldoen:
Zitting
De zithoogte is verstelbaar van 41 cm tot 55 cm. De zitting is horizontaal en minimaal 40 cm breed en 44 cm diep. De zitdiepte is verstelbaar van 38 cm tot 48 cm. De zitting heeft een verstelbare hellingshoek van -7 tot 3 graden, vast te zetten op een hoek van -3 graden. De voor- en achterzijde van de zitting is afgerond.Rugleuning
De voorzijde van de rugleuning is vloeiend, zonder knikken of hoeken met een breedte van 40cm of meer. De breedte van de gehele rugleuning is minimaal 36 cm en maximaal 46 cm, de lengte minimaal 37 cm. De lendensteun is verstelbaar in hoogte: het middelpunt van de steun is tenminste verstelbaar tussen 17 cm en 23 cm boven de zitting.Armsteunen
De armsteun heeft een verstelbare hoogte van 20 tot 30 cm en is minimaal 5 cm breed en 20 cm lang. De afstand tussen de armsteunen is instelbaar tussen 36 cm en 51 cm. De afstand van de voorzijde van de armsteunen tot de voorzijde van de zitting is minimaal 20 cm.Onderstel
Het onderstel heeft 5 zwenkwielen en is draaibaar. De afstand tussen de draaias en de vloer is minimaal 2cm.Hoe gebruik je een ergonomische bureaustoel?
Al onze stoelen voldoen aan de EN1335 en NPR1813 richtlijnen. De Titan heeft zelfs nóg meer instelmogelijkheden dan eigenlijk vereist is. Maar misschien voldoet je huidige stoel hier ook wel al aan? Voor ons is het vooral belangrijk dat jij bewuster wordt van je houding en begint met een ergonomische manier van werken. Maar hoe stel je nu uiteindelijk de stoel perfect af? De fysiotherapeuten van RIVO ergonomics hebben alle onderdelen van het “Ergonomisch Zitten” verder uitgediept, zodat ook jij vandaag nog aan de slag kan om te starten met een juiste werkhouding.
Zithoogte
Zodra je plaatsneemt op een stoel, is dit bijna altijd het eerste wat je doet; de zithoogte instellen. De zithoogte is in wezen ook de basis voor alle andere afstellingen een aanpassingen die je daarna gaat maken op je werkplek. Dus zorg dat deze klopt, een goed begin is al het halve werk. Om de ideale zithoogte te creëren zijn er een aantal vuistregels om in acht te nemen:
Knieën op heuphoogte of lager
Dit wordt ook wel een “open heuphoek” genoemd. De hoek tussen de romp en de (boven)benen dient minimaal 90 graden te zien. Dit zorgt voor minimale spanning op de overgang tussen benen, heup en rug.
Kabelmanagement
Een laatste verschil is de mogelijkheid om de kabels aan de onderzijde weg te werken. Dit kan op verschillende manieren. In sommige gevallen zullen er haakjes zijn waar de kabels netjes aan opgehangen kunnen worden andere hebben kabelgoten waar meerdere kabels doorheen kunnen lopen. Je kan er zelfs voor kiezen om de kabels al in het bureau te integreren door middel van een speciale lade onder het bureau aan de achterzijde.
Het wegwerken van de kabels heeft twee doelen. Het oogt opgeruimder wat voor minder afleiding zorgt. Daarnaast heb je meer ruimte om te bewegen en word je niet belemmert door een te lange of te korte kabel die over het bureau loopt tijdens je werk.
Voeten plat
Zorg dat de voeten over de gehele lengte van de zool worden ondersteund. Idealiter doen we dit door de voeten plat op de grond te zetten of eventueel een voetenbankje/verhoging te gebruiken.
Zitdiepte
Wanneer de zithoogte precies is afgesteld op jouw behoefte, gaan we door naar het volgende; de juiste zitdiepte bepalen. Dit is vaak iets waar men nog best wat moeite mee heeft want waar moet je nou precies op letten? Om de zitdiepte helemaal goed af te stellen is het verstandig om rekening te houden met de volgende punten:
Vrije knieholte
Vrije knieholte Als regel houden we aan dat er ongeveer een vuistbreedte aan open ruimte tussen de voorzijde van de zitting en de knieholte moet blijven. Dit helpt om een dynamischere zithouding aan te nemen. Je kunt dan makkelijker bewegen met de benen en de rest van het lichaam en er zal minder snel een geforceerde en passieve zithouding ontstaan. Daarnaast zorgt het er ook voor dat de bloedvaten en zenuwen in de knieholte niet in de beknelling kunnen raken.
Ondersteuning van het onderbeen
De rest van het bovenbeen wil je zoveel mogelijk ondersteunt hebben door de zitting. Als de bovenbenen namelijk rusten op het zitvlak, dan kan het gewicht van het lichaam beter verdeeld worden. Hierdoor zullen minder snel drukplekken ontstaan en kost het minder energie om langere sessies in de stoel te zitten.
Verstelbare zitting
Een arbo goedgekeurde bureaustoel moet een instelmogelijkheid aanbieden om de zitting naar voor en naar achter te schuiven. Op deze manier zijn de vorige 2 punten gemakkelijker en effectiever na te leven. Ga dus altijd voor een stoel met deze instel mogelijkheid!
Rugleuning
De rugleuning is allesbepalend voor hoe lang jij zonder klachten op een bureaustoel kan zitten en werken. Een veelgemaakte aanname is “dat je het beste helemaal rechtop kunt zitten”. Dit is echter fout. Natuurlijk, rechtop zitten is altijd beter dan wanneer je als een zoutzak in een stoel hangt. Maar de beste zitpositie is licht achterover gebogen. Namelijk op 110 graden, en dus niet op 90 graden.
Zithouding
Op het plaatje zijn enkele houdingen te zien, met daarbij de impact van de houding op de axiale druk van op de tussenwervelschijven. Zo is te zien dat bij een zithouding van 110 graden maar een extra belasting op de tussenwervelschijven ontstaat van +5%. Terwijl je bij een rechte zitpositie kan zien dat er bijna de helft meer gewicht op de wervelkolom ontstaat.
Afstellen van de rugleuning
Streef er naar om zo dicht mogelijk bij die 110 graden te komen zonder dat de andere punten in het geding komen. Zoals je misschien wel kunt bedenken betekend een meer achterover gebogen zithouding namelijk ook dat het hoofd verder naar boven zal kantelen. Wij raden dan ook aan om een bureaustoel met verstelbare hoofdsteun te nemen. Deze kan deze kanteling namelijk opvangen. De ergonomische bureaustoelen van RIVO Ergonomics bevatten zo een hoofdsteun. Op deze manier kan je gemakkelijk tot 110 graden gaan, en je nek en hoofd de nodige ondersteuning bieden.
Rugsteun
De steun in de lage rug heeft best een bolle vorm. Deze past dan goed in de natuurlijke holle kromming van de lage rug. Deze kan je voelen door de handen boven de broeksriem te plaatsen. Op deze plek zou je ook de steun van de rugleuning moeten ervaren. De wetgeving verplicht dat de hoogte en helling van de rugleuning instelbaar moet zijn. Een keukenstoel is dus niet geschikt om de hele dag achter de computer te werken. Bureaustoelen of directeursstoelen waarbij dat ook niet het geval is, zijn niet geschikt in werksituaties.
Bureau en armsteunen
De hoogte van de tafel en armsteunen kan een grote invloed hebben op het wel of niet ontwikkelen van schouder- en nekklachten. De meest gemaakte fout is dat mensen aan een te hoog bureau werken, en daarnaast de elleboogsteunen van de stoel niet voldoende gebruiken. Door het te hoge bureau gaan mensen hun armen meer optillen, waardoor ze in een geforceerde houding terecht komen. Vaak zie je dan dat iemand zijn schouders gaat optrekken en een beetje tussen de schouders kruipt met het hoofd. Deze positie lang volhouden is vragen om problemen.
Bureauhoogte - Verstelbaar bureau
Heb je een verstelbaar bureau? Top! Dit maakt een ergonomisch perfecte werkhouding aannemen namelijk al een heel stuk makkelijker. Met inachtneming van alle voorgaande tips zou je op dit moment in een ideale houding op de stoel moeten zitten en is het simpelweg een kwestie van het bureau aanpassen naar je huidige zithoogte. Het bureau dient enkele centimeters onder ellebooghoogte te komen (3-5cm). Let er op dat je de armen en schouders ontspannen langs het lichaam hebt hangen tijdens het instellen. Let er dus op dat je hierbij de schouders niet in een opgetrokken positie houdt.
Elleboogsteunen
De elleboogsteunen stel je in hoogte gelijk aan het bureau. De betere stoelen bieden ook instelmogelijkheden aan naar voor/achter, zijwaarts, en rotaties. We raden aan om in jouw neutrale houding te gaan zitten, met de armen ontspannen langs het lichaam hangend, en waarbij de polsen op ongeveer 10-15cm van de rand van het bureaublad rusten. Laat de ene arm in deze positie liggen en gebruik de andere arm om de elleboogsteun te verstellen zodat deze de huidige armpositie ondersteunen.
Bureauhoogte - niet verstelbaar bureau
Wanneer je het bureau niet kan verstellen, of aan een vaste tafel zit, dien je gebruik te maken van de instelmogelijkheden van de stoel om uiteindelijk met het bureau op enkele centimeters onder ellebooghoogte te komen (3-5cm). Soms zul je hiervoor een kleine concessie moeten maken in de zithoogte. Maar streef er naar om de zithoek van de knie nooit lager dan 90 graden te maken. Overweeg dan om de tafel eventueel verder op te hogen door iets onder de tafelpoten te plaatsen. Als het bureau juist te hoog is, en je niet meer met de voeten plat bij de grond kan zodra je met de ellebogen op de goede hoogte komt, overweeg dan een verhoging op de vloer te plaatsen of een speciaal ergonomisch voetenbankje te gebruiken.